A.KULUÇKAHANELER :

A1.Kuluçkada emriyonel gelişme :

Döllü yumurta 37.5 Cº sıcaklıktaki  kuluçkaya konduğunda, hücre bölünmesi  hızla meydana gelirken farklılaşmanında  devam ettiği  görülür.

İç tabaka (endoderm), dış tabaka (ektoderm) ve  orta  tabaka (mezoderm)  oluşmaya başlar.Yumurta gelişiminin ileriki  aşamlarında  her tabakadan farklı doku ve organ  sistemlerinin meydana geldiği görülür.

 

• Dış tabakadan(ektodermden):Deri,tüyler,gaga,tırnaklar,sinir sistemi,gözün mercek ve retina  kısımları ile ağzın dış tabakası  meydana gelir.Bunlar  hemen hemen  vucudun  bütün dış  kısımlarını  oluşturur.
• İç  tabakadan(endoderm):Sindirim,solunum ve bağışıklık sistemleri oluşur.Bunlar  da vucudun  iç  kısımlarıdır.
• Orta  tabakadan  (mezoderm):Kas,kemik,kan,üreme  sistemi  ve  boşaltım sistemi  meydana  gelir.

Kuluçkada embriyonun günlük gelişimi:

1. gün :Hücreler hızla bölünmeye ve farklılaşmaya  başlar.bu sırada sinir sisteminin merkezi  ve omurilik belirmeye başlar.Kemik kas ve sindirim sistemlerinin merkezleri gelişmeye başlar.Küçük kan noktacıkları belirir.Bu noktacıklar ilk  dokulardır.

2. gün :Beyin oluşmaya ve göz ve kulaklar belirmeye başlar.Kalp atmaya ve  kan dolaşmaya başlar.Bu gelişim 2 gün sürer.

3. gün: dolaşım  sistemi hızla  gelişmeye devam eder.Bu arada karın,ayaklar ve kanatlar belirmeye başlar.Yumurta sarırsı kesesi kan damarları ile kaplanır.

4. gün :Dil oluşur.hemen hemen tüm vucut organları gelişmeye başlamıştır.Gelişen damarlar artık çıplak gözle görülebilir durumdadır.

5. gün: Cinsiyet gelişir.Kalp kesin şeklini alır.kılcal damarlar yumurta sarısı kesesinin 3/2  sini kaplar.Akciğer,trake,karaciğer,ön mide,taşlık ve pankreas gelişmeye başlar.

6. gün:Gaga v e tırnaklar şeklillenmeye  başlar.Civciv il kez istemli harekete başlar.

7. gün:Vucut organları hızla  gelişmelerine devam eder.

8. gün:Deride  tüy  gelişimi  başlar.Kursak tamamen şekillenir.Baş gövdeye oranla  daha iridir.Gözler oldukça  belirgindir.

9. gün: Vucut çizgileri belirgindir.

10. gün:Gelişme  hızla devam eder.

11. gün:Karın duvarları belirmeye ve yumurta  sarısı kesesi içinde barsaklar belirmeye başlar.

12. gün:Civciv tüyleri tüy diplerinden çıkmaya  başlar.

13.  gün:Tüyler tamamen belirginleşir.Kemiklerde sertleşmeler başlar.Organlar daha  da  belirginlerşir.

14. gün :Bu güne  kadar yumurtanın uzun  eksenine dik bir pozisyonda  duran civ civin artık boyu uzadığından uzun eksene  paralel  bir pozisyon  alır.

15. gün: Barsaklar karın  içine  çekilir,karın duvarı barsakları kaplar.

16. gün: Tüyler ve tırnaklar sertleşir.Yumurta akı içindeki  besin  maddeleri  tükenmeye yüz  tutar.Bu andan itibaren besin madde gereksiniminin büyük bir kısmını karşılamaya başlar.

17. gün:Civciv çıkış  hazırlıklarına  başlar.Gaga sağ kanadın altından hava kesesine  yöneliktir.Hava kesesi iyice büyümüş ve yumurtanın 1/3 ünü kaplamıştır.Yumurta akında bulunan besin  maddeleri tükenmiş,civciv artık yumurtanın önemli bir kısmını yaklaşık 2/3 ünü kaplayacak büyüklüğe erişmiştir.

18. gün:Yumurta  sarısı kesesinin,geri kalan kısmı, karın içine  çekilmeye başlar.Bu durum19.-20. günler boyunca devam eder.Civciv göneği çıkıştan bir kaç saat öncesine  kadar kapanmaz

19.  gün:Gaga üzerinde “yumurta dişi” denen sert bir çıkıntı oluşur.Gaga  iç zarı delerek hava kesesi içine uzanır.Bu ana  kadar civciviv solunumunu sağlayan sistem değişir ve  yerine akciğer solunumuna  bırakır.Artık akciğerler devreye girer.

20. gün:Yumurta  dişleri yardımıyla yumurta kabuğu  delinir.ve dış hava ile solunum başlar.

21. Cviciv kabuk üzerinde  saatin dönüş  yönünde dairesel olarak delik açar.Bu işlem 10-12 saat sürer.Embriyo gelişim sırasında doğru pozisyonda ise normal olarak yumurtanın  küt ucundan çıkar.

Yumurtadan  yeni çıkan civciv oldukça uykulu,  yorgun, çirkin ve ıslaktır.Fakat kuru hava  ve  çevre koşullarının etkisi ile kısa  zamnada  kurur.Tüyleri kabarır ve cik cik ötmeye başlar.

A2.Kuluçkalık yumurtalarda  patojen mikroorganizmalar.

Taze yumurtanın iç kısmı genellikle steril olarak kabul edilir.Kabuk yüzeyinde ise çok sayıda mikroorganizma mevcuttur.Yumurta kabuğuna mikroorganizmaların bulaşabileceği başlıca iki kaynak dışkı ve topraktır.

- Kabuk yüzeyinde sıklıkla rastlanan bakteriler;

Pseudomanas, Achromobacterler, Proteus, Aeromonas, Alcaligenes, Acinetobacter, Citrobacter, Escherichia, Serratia, Aerobacter, Flavobacterium, Salmonella, Micrococcus, Staphylacoccus ve Bacillius türleridir. Kuluçkalık yumurtalar toplandıktan sonra kuluçkahaneye getirilmeden önce mutlaka fumige edilmelidir.

- Yumurta  kabuğunda sıklıkla rastlanan küfler:

Mucor, Penicillum, Cladasporium, Aspergillus ve Rhizopus

- Mayalar ise:Rhodotorulo.

Yumurtalar  taoplandıktan  sonra fumige edilmeli  ve yine  fumigasyonu  yapılmış kapalı araçlarla kuluçkahaneye taşınmalıdır. Kuluçkahende fumigasyon odalarında tekrar fumige edilmelidir.

A3.Kuluçkahene dezenfeksiyonu

Kuluçkahane biyogüvenlik programının hijyen anlayışına yaklaşımı uzun yıllar boyu yapılan araştırma ve kanatlı yetiştiren, üreten şirketlerle beraber ve bilgi alışverişi içerisinde,geliştirilmiştir.

Fumispore-OPP uygulama prosedürleri iyi bir dezenfeksiyon neticesinde üreticilerin kar marjını artırmak amacıyla oluşturulmuştur. Tüm prosedürler HACCP Prensiplerine uygun olacak şekilde tasarlanmış ve geliştirilmiştir.

A.4.Kuluçkahane HACCP Prensipleri 

1) Risk Analizi

           Yumurta kabulden civciv teslime kadar mikrobiyolojik ve fiziksel riskler adım adım tanımlanarak potansiyel tehlikeler için koruyucu önlemler belirlenir.

2) Kritik Kontrol Noktaları

            Kritik kontrol noktaları, kontrolün uygulanabildiği ve tehlikenin önlenebildiği veya kabul edilebiliir düzeye düşürülebildiği safha ve prosedürlerdir. Amaç hangi mikrobiyolojik ajanların hangi noktalardan girebileceğini ve nasıl önlemler alınabileceğini belirlemektir. Dezenfeksiyon programı, kuluçkahanenin her kritik kontrol noktasında mikrobiyal ajanların elimine edilmesinin ipuçlarını, kullanılması gereken doz ve periyotları kapsar.

3) Kritik Kontrol Limiti

           Risk faktörleri asgari kabul edilebilir limite çekilmelidir. Hijyen programı uygulandığında bu sınır salmonella için % 99 olmalıdır.

  Kontrol Limiti                          İstenilen     Kabul Edilebilir     Kabul Edilemez  

  Toplam bakteri sayısı (zemin)     0 - 500      500 - 2500           2500'ün üzeri  

  Toplam bakteri duvar (duvar)      0 - 50        50 - 300              300'ün üzeri  

  Salmonella                               0     0       

  Kuluçkahanerde olması gereken havadaki  mikrobyal yoğunluklar.

RİSK	ALAN	Kob/m³
TOPLAM MİKROORGANİZMA	Yumurta fumigasyon odası	10-100
TOPLAM MİKROORGANİZMA	Kuluçka makinesinin bulunduğu odada       Gelişim makinesinde	10-100
TOPLAM MİKROORGANİZMA	Çıkım makinesinde	10-100
TOPLAM MİKROORGANİZMA	Cinsiyet tayini, aşı ve bir günlük civcivleri paketleme	100-1000
TOPLAM MİKROORGANİZMA	Yıkama  odaları civciv,yumurta taşıma arabaları ve sepetleri	100-1000
TOPLAM MİKROORGANİZMA	Soyunma odaları kuluçka koridorları Personelin kullandığı alanlar	1000-5000

 

4) İzleme:

           İzleme, bir kritik kontrol noktasının kontrol altında olup olmadığını değerlendirmek ve gelecekteki inceleme prosedüründe kullanmak için doğru bir kayıt oluşturmak amacıyla planlanmış bir dizi gözlem ve ölçümlerdir. Kontrolün kaybolması durumunda düzeltici faaliyetlerin yapılması için kullanılır.

            Kaliteli civciv elde etme çalışmalarının her aşamasında aşağıdaki anahtar alanlar test edilmelidir;

a) Yumurta

b) Yumurtayı kontamine edebilecek yüzey ve ekipmanlar

c) Havalandırma da dahil atmosfer havasıyla bulaşma

d) Hareketli ekipman ve personel.

5) Doğrulama

Her bir aşamada olması gerekli kritik limitler elde edilemiyorsa kuluçkahanedeki uygulama prosedürünün,Fumispore-OPP uygulama önerileriyle uyum içerisinde olup olmadığının tekrar gözden geçirilmesi gerekir.

 6) Kayıt 

Biyogüvenlik programının yerli yerinde ve doğru şekilde yerine getirilip getirilmediğini tespit etmek için kayıt tutmak zorunludur. Profesyoneller tarafından kuluçkahanede her bir kontrol noktası için olası bir hatayı giderecek ayrıntılı uygulama seçenekleri geliştirilmiştir.

            Kullanılan ürünler, kritik limitler, temizlik tarifeleri ve benzeri ile ilgili ayrıntılı kayıtlar tutulması, kuluçkahanede gerçek bir başarı elde etmek için mutlaka gereklidir.

7) Tetkik ve Doğruluğunu İspat

            HACCP Sisteminin gerektiği gibi çalışıp çalışmadığının anlaşılması için bir takım denetleme prosedürlerini kapsar. Her kritik kontrol noktası belli aralıklarla haberli veya habersiz olarak denetlenerek kritik limitlerin yeterli olup olmadığı bilimsel olarak tetkik edilir.

HACCP Sistemi ile ahenk içerisinde çalışan  Biyogüvenlik Kontrol Programı, kuluçkahanede zararlı  mikroorganizmaların  en aza indirilmesi için geliştirilmiştir. 

A5.Kuluçkahane kritik kontrol noktaları

Kuluçkahane Biyogüvenlik Programı, enfekte yumurtalar, civciv tüyleri, hava, personel ve ekipmanla kolayca bulaşabilen salmonella ve aspergillus enfeksiyonları başta gelmek üzere tüm patojenleri minimize etmek üzere oluşturulmuştur. 

   PERSONEL : 

• Personel ve ziyaretçilerin uygun, koruyucu elbiseler giymelerine dikkat edilmelidir.

• Personel üretim sahasına her giriş-çıkışta, yumurta ve civcivlerle ilgili yaptığı her işlem öncesinde ellerini mutlaka dezenfekte etmelidir.

• Üretim sahasına girişte içerisinde dezenfektanlı su olan ayak havuzları bulundurulmalı, personel ve ziyaretçiler ayaklarını mutlaka bu havuzlarda dezenfekte ettikten sonra içeriye girmelidirler.

 YUMURTA TRANSFER : 

Kuluçkahaneden gelen tepsi ve trolleylerin temiz olduğundan emin olunmalıdır. Yumurta transfer araçları, eğer civciv tesliminde kullanılmış ise mutlaka temizlenmelidir. 

Dezenfeksiyon : Tepsi ve trolleyleri çiftlik girişinde veya tepsiler araç üzerindeyken FUMİSPORE-OPP ile dezenfekte ediniz. Giriş ve çıkışlarda araç tekerleklerini solüsyon dezfektanlar ile dezenfekte ediniz.

YUMURTA KABUL VE DEPOLAMA :

Eğer yumurtalar çiftlikte dezenfekte edilmişse depolama işlemi için hemen yumurta dizilişim tepsilerine aktarılmalıdır. Yumurtalar hijyen koşulları bilinmeyen kaynaklardan geliyorsa, tepsilere dizilmeden dezenfekte edilmelidir.

• Tütsüleme odasında FUMİSPORE-OPP ile  fumige edilir. (Her 10 m³ için 10 gr.)

 ÖN GELİŞİM MAKİNELERİ :

Çoklu yüklemeli setterlarda kontaminasyon riski, tek yüklemeli olanlara göre daha yüksek, temizlik ve dezenfeksiyon daha güçtür. Yeni yumurtalar dizilmeden veya transfer edilmeden sisleme yöntemiyle dezenfeksiyon önerilir.

• Eğer setterlerde yumurta patlamış ise kontaminasyon çok daha artacaktır. Bu durumda çabucak dezenfeksiyon yapılmalıdır. Patlayan yumurtadan etkilenen setter bölümünü direkt olarak 1 : 1 Fumispore-OPP ile Dezenfekte ediniz.

KULUÇKAHANEDE FUMISPORE “OPP” UYGULAMASI:

RİSK	BÖLGE	FUMİSPORE “OPP” İLE YAPILAN UYGULAMA          Doz                               Tekrarı
KULUÇKAHANE
SALMONELLA/ ASPERGILLOSIS	Yumurtaların inkübatöre giriş odası	0,50-1,00g/m3	Her yeni grup gelişinde (Eğer damızlık kümesinde uygulanmadıysa)
ASPERGILLOSIS	Kuluçka makinesinin bulunduğu odada Kuluçka makinesinde	0,50-1,00g/m3	Haftada bir
ASPERGILLOSIS	Çıkım makinesi	1,00g/m3	Yeni grup gelmeden bir gün önce, temizlik sonrası, çıkım makinesi ısıtılmaya başlamadan önce
ASPERGILLOSIS	Cinsiyet tayini, aşı ve bir günlük civcivleri paketleme	0,33g/m3	Her günden bir haftaya kadar

A6.Hijyenik  kuluçkalık  yumurta   

             Kanatlı hayvancılığı alanında hijyen standartları konusunda artan kaygılar sonucu, kuluçkalık yumurtaların üretim zincirindeki canlı hattının uygun şekilde sterilize edildiğinden emin olmak, giderek önem kazanmıştır. İşte, son 10 yıldır bu konu üzerinde Dünya da 30 ülkede çalışmalarını giderek arttıran LCB Fransa, Türkiye de  Fumispore-OPP ile Kanatlı sektöründe Kuluçkahanelerde

 ( ve diğer alanlarda Damızlık kümeslerinde, yumurta fumigasyonu ve yem silolarının kuru dezenfeksiyonunda.  Yem fabrikaları hammadde ve mamul madde silolarında ve  yem taşıma araçlarının kuru dezenfeksiyon işleminde. Kesim hane bölümleri vb…. )aşağıda belirtilen çok önemli yararlar sağlamaktadır. 

• YUMURTA KABUĞUNDA ve Tüm Üretim Süreçlerinde BAKTERİ VE KOLİFORMLARINI, KÜF ve MANTARLARINI YOK EDER. KABUK ALTI ÖLÜM ORANINI AZALTIR.

• DAHA KALİTELİ CİVCİV ÜRETİMİ, ISKARTA CİVCİV SAYISINDA AZALMA.

• KULUÇKA VERİMİNDE ARTIŞ

. İLK HAFTA YAŞAM PERFORMANSINDA İYİLEŞME. 

       Kuluçkalık yumurtaları yumurtlamadan hemen sonra fumigasyon  işlemine tabi tutmak, yumurta soğurken patojenlerin yumurta kabuğundan içeriye girme olasılığını minimuma indirdiği için ideal çözümdür. Ama çiftliklerle kuluçka arasındaki yolda oluşabilecek kontaminasyon tehlikesi sebebiyle, fumigasyon işlemi kuluçkada da yapılmalıdır.  

FUMİSPORE-OPP in  bir diğer önemli katkısı, kanatlı sterilizasyonunda formaldehit gazı kullanılarak fümügasyonla dezenfeksiyon yapılması gereğini ortadan kaldırmasıdır. Bilindiği üzere Formaldehitin insan sağlığı için tehlikeli olduğu ispat edilmiş olup, yurtdışında birçok ülkede bu ürünün kullanımı yasaklanmıştır. 

A7.Fumispore “OPP” in kuluçkahanelerde kullanım ve sonuçları 

Fumispore “OPP” in kuluçkahanelerde kullanımı ve sonuçları ilk olarak Türkiye’de Keskinoğlu Tavukçuluk’ta Kuluçkahane bölümünde denenmiştir. Birbirinden bağımsız olarak iki ayrı deneme yapılmış ve sonuçlar da yaklaşık olarak aynı değerlerde çıkmıştır. İlk denemede aynı damızlık kümesine ait yumurtalardan bir kısmına fumigasyon odasında Fumispore 20 dakika süre ile uygulanmış ve bu yumurtaların çıkımları takip edilmiştir. Fumispore uygulanmayan, klasik yöntemlerle dezenfekte edilen aynı kümese ait yumurtaların çıkımları ile karşılaştırılmıştır. Bu denemenin sonuçlarına göre %1,3 oranında çıkım randımanında artış sağlanmıştır. Binde birlik artışlar bile dikkate alındığından bu oranlardaki artış üzerine yeni bir deneme yapılmasına karar verilmiştir. İkinci deneme de aynı şekilde yapılmış ve %2’ye çok yakın bir değer elde edilmiştir. Bu denemelerin sonucunda kendilerinin yaptığı hesaplamalara göre Fumispre “OPP”i kuluçkahanelerinde kullandıklarında yılda 300 bin damızlık yumurta geri kazandıklarını belirtmişlerdir. 

Bu çıkım randıman artışlarının sebebi Fumispore “OPP”in embriyolara kesinlikle toksik (zehirli) etkisinin bulunmaması ve etki seviyesinin formaldehit içeren diğer zehirli ve embriyolar için toksik etkili fumigantlar kadar yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak Fumispore’dan maliyetinin çok üzerinde kazanç sağlamaktadır. 

Fumispore “OPP” sadece fumigasyon odasında değil, kuluçkahanenin diğer bölümlerinde de başarı sağlamaktadır. Örneğin kuluçka ve çıkım makineleri ile koridorlarının dezenfeksiyonu için uygun bir dezenfektandır. Kuluçka makineleri ısıtılmadan önce mekanik temizliği yapıldıktan sonra uygulanabilir. Özellikle Aspergillosis ve Salmonellosis gibi salgına neden olan küf ve bakterilerin kuluçka makinelerinden tamamen temizlenmesini sağlar. Sıvı dezenfektanlarla kuluçka makinelerinin sadece yüzeylerini temizlemek mümkündür. Ayrıca ortamda nem kalıntısı bıraktıklarından makineler ısıtıldığında bakteri ve küflerin üremesi için uygun ortam oluşur. Fumispore kullanıldığında ise yüzeyler ile birlikte havadaki küf miselleri ve bakteriler de dezenfekte edildiği gibi ortamda hiç nem kalıntısı oluşmaz. Bunun nedeni Fumispore’un asla sıvı faza geçmemesidir. Ayrıca hava yoluyla her noktaya homojen olarak dağıldığından ulaşılamayan nokta kalmaz. 

Fumigasyon odaları ve kuluçka makineleri dışında kuluçkahanede günlük civcivlerin cinsiyet tayini, aşı ve paketlemelerinin yapıldığı bölümlerde kullanılabilir. Bu alanların patojenlerden temizliği ile günlük civcivlerin bulunması gereken temiz ortam rahatlıkla sağlanabilir. 

B.YETİŞTİRME VE  DAMIZLIK İŞLETMELERİ  

Damızlık kümeslerinde, kümes içinin dezenfeksiyonu için kullanılır. Kümes boşaltılıp temizliği yapıldıktan sonra 0,33-0,5gr/m3 dozları arasında kullanıldığında Salmonella ve Aspergillosis, E. Coli-coliform başta olmak üzere bakteri ve küflere karşı yüksek etkili dezenfeksiyon ve  koruma sağlar. Damızlık Kümeslerin Yem Silolarının kuru dezenfeksiyonu amacıyla kullanılır.

        Damızlık kümeslerinde yumurtalar toplandıktan sonra Yumurta dezenfektanı olarak kuluçkahaneye sevk etmeden önce uygulanabilir. Depolama odasında 0,5-1gr/m3 dozları arasında uygulandığında yine Salmonella - Aspergillosis ve total Küf, Bakteri gibi etkenlere karşı etkili olur. Her yeni grup yumurta için bir kez uygulama yapılır.

        Eğer damızlık kümeslerinde yumurtalar üzerine direkt olarak uygulanmadıysa, yumurtalar kuluçkahaneye sevk edildiğinde uygulanabilir.